TY - JOUR AU - Zbróg, Piotr PY - 2022/12/30 Y2 - 2024/03/28 TI - Szeregi wieloczłonowe w funkcji podmiotu w staropolszczyźnie JF - Polonica JA - Polonica VL - 42 IS - 1 SE - Rozprawy DO - 10.17651/POLON.42.2 UR - https://polonica.ijp.pan.pl/index.php/polonica/article/view/718 SP - AB - <p>W artykule przedmiotem opisu uczyniono staropolskie wieloczłonowe szeregi stojące w miejscu podmiotu, np. <em>A tako stała jest pod krzyżem matka Jezukrystowa, Maryja magdalena i święty Jan Ewanjelista</em>. Pod względem budowy, cech semantycznych i gramatycznych członów oraz typów wskaźników zespolenia przypominały one typowe trójargumentowe szeregi (<em>dziecko oraz matka</em>), różniły się jednak liczbą członów rzeczownikowych, która zazwyczaj wahała się od trzech do siedmiu. Wyróżniono pośród nich szeregi jednorodne, zorganizowane wokół jednego typu wskaźnika zespolenia lub jego ekwiwalentu w postaci pauzy delimitacyjnej (np. <em>aby mię od ciebie ani śmierć, ani żywot, ani żadna szczęsność od ciebie oddaliła</em>), oraz niejednorodne, w których mogły wystąpić różne wskaźniki zespolenia (np. <em>Gdyby raćce z przysiężniki i z pospólstwem uczynili wielkierz</em>). Interesująca była także składnia orzeczenia przy takich szeregach – bardzo rzadka wyłącznie <em>ad sensum</em>, częstsza wyłącznie ad formam lub wariantywna<em> ad formam</em> / <em>ad sensum</em>. Wyekscerpowane szeregi naśladowały pod względem budowy i składni współczesne podmioty szeregowe i – jak wynika z analiz ilościowych – miały podobną frekwencję w najdawniejszych zdaniach polskich.</p> ER -