Etyka publikacji i przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom w czasopiśmie Polonica
Wszystkie strony zaangażowane w publikację (autor, redakcja, recenzent) muszą wyrazić zgodę odnoszącą się do przestrzegania oczekiwanych standardów etycznego zachowania. Poniższe standardy etyczne, obowiązujące w czasopiśmie Polonica, oparte są na ustaleniach Committee on Publication Ethics (COPE) Best Practice Guidelines for Journal Editors (Wskazówki Wzorcowego Postępowania Redaktorów Czasopism według Komitetu Etyki Publikacyjnej COPE).
1. Obowiązki redakcji
Uczciwe postępowanie
Nadesłane teksty ocenianie są pod względem ich zawartości intelektualnej (merytorycznej) bez względu na rasę, płeć, orientację seksualną, wiek, niepełnosprawność, poglądy religijne, pochodzenie etniczne, obywatelstwo czy polityczne poglądy autora.
Poufność
Redaktor naczelny oraz inni członkowie redakcji nie mogą ujawniać żadnych informacji na temat nadesłanego tekstu nikomu oprócz autora korespondującego, recenzentów, potencjalnych recenzentów, członków redakcji pisma.
Ujawnianie informacji i konflikt interesów
Niepublikowane materiały, zawarte w nadesłanych tekstach nie mogą zostać użyte we własnych pracach członków redakcji bez jawnej, pisemnej zgody autora lub autorów.
Decyzja o publikacji
Redaktor naczelny “Poloników” jest odpowiedzialny za podejmowanie decyzji dotyczących publikacji nadesłanych tekstów. Redaktor naczelny może opierać się na sugestiach członków komitetu redakcyjnego, jest też ograniczony wymogami prawnymi dotyczącymi zniesławienia, naruszenia praw autorskich i plagiatu. Redaktor naczelny może przy podejmowaniu decyzji porozumiewać się z innymi członkami redakcji lub recenzentami.
2. Obowiązki recenzenta
Wkład w proces redakcyjny
Recenzent wspiera redaktora naczelnego w podejmowaniu decyzji redakcyjnych oraz, poprzez komunikację z autorem, pomaga mu w doskonaleniu nadesłanego tekstu.
Właściwe tempo recenzowania
Recenzent, który nie czuje się odpowiednio wykwalifikowany do oceny treści zawartych w nadesłanym tekście lub wie, że nie jest w stanie przygotować recenzji w zaproponowanym czasie, powinien bez zwłoki powiadomić o tym redaktora naczelnego, aby ten mógł się skontaktować z innym recenzentem.
Poufność
Teksty otrzymane do recenzji muszą być traktowane jako dokumenty poufne. Nie mogą być przedstawiane nikomu lub dyskutowane z nikim oprócz osób upoważnionych przed redaktora naczelnego.
Standardy obiektywizmu
Recenzenci powinni zachowywać obiektywizm w swoim postępowaniu. Osobista krytyka autora jest nieakceptowalna. Recenzenci powinni przedstawiać swój punkt widzenia jasno i używając odpowiednich argumentów.
Uznanie źródeł
Recenzenci powinni wskazywać opublikowane prace, istotne dla danego tekstu, które nie zostały w nim uwzględnione. Recenzent powinien także poinformować redaktora naczelnego w przypadku znacznego podobieństwa lub pokrywania się nadesłanego tekstu z innymi opublikowanymi materiałami, znanymi recenzentowi.
Ujawnianie informacji i konflikt interesów
Wartościowe informacje lub pomysły, z którymi recenzent zapoznaje się podczas swojej pracy, muszą być utrzymane w tajemnicy i nie mogą zostać użyte do osiągnięcia osobistych korzyści. Recenzent nie powinien podejmować się oceny nadesłanego tekstu, gdy zachodzi konflikt interesów wynikającego z rywalizacji, współpracy lub innej relacji albo innego związku z autorem.
3. Obowiązki autora
Standardy raportowania
Autorzy informujący o rezultatach oryginalnych badań powinni przedstawić odpowiednie uzasadnienie wykonanych prac oraz obiektywnie argumentować ich znaczenie. Kluczowe dane powinny zostać przedstawione we właściwy sposób w nadesłanym tekście. Całkowicie lub częściowo nieprawdziwe stwierdzenia, w sytuacji gdy autor ma tego świadomość, są – jako czyny nieetyczne - niedozwolone.
Oryginalność i plagiat
Autor powinien się upewnić, że jego tekst jest w całości oryginalny. Powinien upewnić się, że nazwiska autorów cytowanych w pracy i/lub fragmenty cytowanych dzieł zostały w niej w prawidłowy sposób zacytowane lub wymienione.
Publikacje zwielokrotnione, zbędne i równoległe
Autor nie powinien co do zasady publikować w więcej niż jednym czasopiśmie lub publikacji o charakterze pierwotnym tekstów opisujących te same badania. Równoległe złożenie tego samego tekstu do druku w więcej niż jednym czasopiśmie jest nieetyczne i jest nieakceptowalne.
Uznanie źródeł
Autor winien odnotować skorzystanie z wyników prac innych osób. Powinien również zacytować publikacje, które miały wpływ na powstanie złożonej do druku pracy.
Autorstwo pracy
Autorstwo powinno zostać przypisane wyłącznie tym osobom, które wniosły znaczący wkład do koncepcji, projektu, wykonania lub interpretacji, zawartych w relacjonowanym badaniu. Wszystkie osoby, które wniosły znaczący wkład w nadesłany tekst powinny zostać wymienione jako współautorzy. Jeżeli są inne osoby, które uczestniczyły w niektórych istotnych aspektach projektu badawczego, powinny być wzmiankowane w podziękowaniach.
Autor korespondujący powinien się upewnić, że wszyscy uprawnieni współautorzy (zgodnie z powyższą definicją) zostali umieszczeni na liście autorów, zaś nieuprawnieni autorzy nie zostali na tej liście zamieszczeni. Ponadto wszyscy współautorzy powinni zapoznać się z końcową wersją nadsyłanego tekstu, zaaprobować ją i wyrazić zgodę na przesłanie tekstu do publikacji.
Ujawnianie informacji i konflikt interesów
Wszyscy autorzy powinni ujawnić w nadesłanym tekście jakikolwiek finansowy bądź inny istotny konflikt interesów, który mógłby wpłynąć na rezultaty badań lub ich interpretację w tekście. Wszystkie źródła finansowania projektu powinny zostać ujawnione.
Fundamentalne błędy w publikacji
Jeżeli autor odkryje znaczący błąd lub nieścisłość w publikowanej pracy, ma obowiązek natychmiast powiadomić o tym redaktora naczelnego i współpracować z nim w celu wycofania tekstu bądź wprowadzenia odpowiedniej erraty.
Więcej przypadków (standardy COPE)
Zasady kwalifikowania artykułów / procedura recenzowania
Mając na względzie dobre praktyki redakcyjne oraz komunikat Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 29 maja 2013 roku w sprawie kryteriów i trybu oceny czasopism naukowych, informujemy, że czasopismo POLONICA stosuje procedury recenzowania zgodne z normami przedstawionymi w ww. komunikacie, tj.:
- do oceny każdej publikacji powołuje się co najmniej dwóch niezależnych recenzentów spoza jednostki naukowej afiliowanej przez autora publikacji;
- autor lub autorzy publikacji i recenzenci nie znają swoich tożsamości (double-blind review process) [...];
- pisemna recenzja zawiera jednoznaczny wniosek recenzenta dotyczący warunków dopuszczenia artykułu naukowego do publikacji lub jego odrzucenia.
(w: Załącznik do komunikatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 29 maja 2013 roku „Kryteria i tryb oceny czasopism naukowych”, s. 6–7)
Procedura zabezpieczająca oryginalność artykułów naukowych (zapora ghostwriting)
Zgodnie z zaleceniami MNiSW informujemy ponadto, że:
- Autor jest zobowiązany podać informację o osobach, które w jakikolwiek sposób przyczyniły się do powstania artykułu. Takie postępowanie ma na celu uniknięcie sytuacji określanej jako ghostwriting, czyli ukrywanie udziału w powstaniu artykułu osób innych niż oficjalnie figurujące w nagłówku tekstu. Należy więc podawać wszystkich współautorów artykułu z ich afiliacją oraz informacje, kto jest autorem koncepcji, założeń, metod itp. wykorzystywanych przy przygotowaniu publikacji. Jeśli w grę wchodzi pomoc osób trzecich lub instytucji, należy je podać w przypisie.
- Innym sprzecznym z naukową rzetelnością zjawiskiem może być podawanie jako współautorów osób, które nie wniosły żadnego wkładu w publikację (tzw. guest authorship).
- Jeśli artykuł związany jest z badaniami finansowanymi z grantu NCN lub innej instytucji czy stowarzyszenia, autor jest zobowiązany podać tę informację wraz z numerem grantu w przypisie.
- Odpowiedzialność za zgodne z prawdą podanie informacji, o których mowa powyżej, spoczywa na osobie zgłaszającej tekst do redakcji.
Każdy autor otrzymuje jeden egzemplarz tomu, w którym zamieścił swój artykuł. Nie przewiduje się nadbitek artykułów.