Słowa kluczowe
gwary
medycyna ludowa
Jak cytować
Abstrakt
Folk medicine, studied by ethnographers since the nineteenth century, is a part of folk culture and can only be investigated in its context. The article aims to depict how the presence of ethnomedicine is reflected in language on the level of the lexical system, and specifically in the dialect names of diseases. The author focused on just one group of names influenced by cultural factors, i.e. names determined by folk etiological beliefs. This category of names was discussed using the following examples: miesięcznik – the name of a children’s disease, boża kara, boża wola ‘epilepsy’, poszedło – a Kashubian name of epidemic infectious diseases, names connected morphologically with the verb strzelać, wąsak and related forms meaning ‘pain in the lower back’.
Bibliografia
Bizoń F., 1961, Ze słownictwa gwarowego na Śląsku Cieszyńskim (etymologie), Rozprawy Komisji Językowej III, s. 101–126.
Boryś W., 1975, Prefiksacja imienna w językach słowiańskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Brzeziński T., 1988, Rozwój poglądów na istotę choroby, [w:] Historia medycyny, red. T. Brzeziński, Warszawa, s. 134–157.
Budziszewska W., 1989, O niektórych nazwach chorób i związanych z nimi demonów w językach słowiańskich, [w:] Paralele w rozwoju słownictwa języków słowiańskich, red. H. Popowska-Taborska, Wrocław.
Burszta J., 1967, Lecznictwo ludowe, [w:] Kultura ludowa Wielkopolski, red. J. Burszta, t. 3, Poznań, s. 393–436.
Gajda Z., 2011, Do historii medycyny wprowadzenie, Kraków.
Jagla J., 2004, Boska Medycyna i Niebiescy Uzdrowiciele wobec kalectwa i chorób człowieka. Ikonografia „Patronów od Chorób” i „Świętych Miłujących Żebraków” w sztuce polskiej XIV–XVII w., Warszawa.
Krupiński J., 1775, Opisanie chorób powszechniejszych, ich leczenia i osobliwszych uwag, Lwów.
Kubok B., 2011, Dawne słownictwo gwar cieszyńskich w świetle kontaktów językowych, Warszawa.
Marczewska M., 2012, Ja cię zamawiam, ja cię wypędzam... Choroba. Studium językowo-kulturowe, Kielce.
Moszyński K., 1934, Kultura ludowa Słowian, cz. 2: Kultura duchowa, z. 1, Kraków.
Krawczyk-Tyrpa A., 2001, Tabu w dialektach polskich, Bydgoszcz.
MEM: Mała encyklopedia medycyny PWN, red. P. Kostrzewski, J. Ziółkowski, Warszawa 1989.
Paluch A., 1994, Suchoty: przyczynek do ludowego pojęcia o chorobie, etiologii i terapii, [w:] Pożegnanie paradygmatu? Etnologia wobec współczesności. Studia poświęcone pamięci Profesora Józefa Burszty, red. W. Burszta, J. Damrosz, Warszawa.
Penkala-Gawęcka D., 1995, Medycyna (komentarz), [w:] Układ słów kluczowych dla bazy danych o źródłach etnograficznych (kultura ludowa Karpat Polskich), red. Cz. Robotycki, Kraków, s. 107–109.
Popowska-Taborska H., 1999: Od frazeologizmu do słowa jest tylko jeden krok (kasz. pošedło – sch. pȍšāst ‘zaraza’), [w:] W zwierciadle języka i kultury, red. J. Adamowski, S. Niebrzegowska, Lublin, s. 351–355.
Półtorak Z., 1989, Lecznictwo ludowe rodzimej ludności Opolszczyzny, Opole.
Tylkowa D., 1989, Medycyna ludowa w kulturze wsi Karpat polskich. Tradycja i współczesność, Wrocław.
Verhagen P.J., van Praag H.M., López-Ibor J.J., Cox J.L., Moussaoui D. (red.), 2010, Religion and Psychiatry. Beyond Boundaries, Chichester.
Дидик-Меуш Г., 2008, Українська медицина. Історія назв, Львів.