Słowa kluczowe
etnonimia
nazewnictwo miejscowe
geografia historyczna
etymologia
Jak cytować
Abstrakt
In article, an analyse of ethnonyms included in so called Bavarian Geographer, a historical source from 9th – early 10th century, is given. Actual state of scientific research on tribal names is summarized, latinized transcritions of the proper names are analyzed and previous etymological interpretations are verified. Also there are some new etymological interpretations of a few demonyms and topo-ethnonyms. Analysis of proper names revealed that there are names of Slavic, Paleobalkan, Celtic, German, Baltic and Oriental origin.
Bibliografia
Andrijašev A.M., 1914, Materialy po istoričeskoj geografii Novgorodskoj zemli, I, Moskva.
Babik Z., 2001, Najstarsza warstwa nazewnicza na ziemiach polskich. W granicach wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny, Kraków.
— 1995, Thrakische und dakische Namen, [w:] Namenforschung. Ein internationales Handbooch zur Onomastik, red. E. Eichler et al., 1 teil., Berlin–New York, s. 820–840.
— 1998, Frakijskije etimologii, [w:] Polytropon. K 70-letiju Vladimira Nikolaevica Toporova, red. A.A. Gippus et al., Moskva, s. 86–89.
Eichler E., 1965, Studien zur Fruhgeschichte slawischer Mundarten zwischen Saale und Neise, Berlin.
Förstemann E.W., 1863, Die Deutschen Ortsnamen, Nordhausen.
Forceville Ch., 1996, Pictorial Metaphor in Advertising, London–New York.
Frenzel M., 1719, Dissertationes historiae tres de idolis Slavorum, [w:] Scriptores rerum Lusaticarum antiqui et reentiores, red. Ch.G. Hoffmann, II, s. 63–84.
Gala S., 1985, Polskie nazwy osobowe z podstawowym -l-/-ł- w części sufiksalnej, Łódź.
Graff E.G., Massmann H. F., 1834, Wörterbuch der althochdeutschen Sprache, Berlin.
Haas O., 1966, Die Phrygischen Sprachdenkmaler, Sofia.
Hladký J., 2012, Skromný príspevok k rekonštrukcii praslovanského hydronymického fondu, Studiï z onomastiki ta etimologiiï, 2011–2012, s. 70–78.
Holzer G., 2015, Mittelalterliche Slavisch-Deutsche Zweisprachigkeit in Österreich im Lichte onomastischer Mischbildungen, Voprosy onomastiki 1 (18), s. 7–16.
Horák H., Travniček D. (red.), 1956, Descriptio civitatum et regionum ad septentrionalem plagam Danubii, Rozpravy CSAV, R. 66. Rada SV. seš. 2.
Ivanov V.V., 2014, K proischoždeniju etnonima prussov. Nazvanije Purušḫanda (knjažestvo i gorod III–II tys. do n.è), Balto-slavjanskije issledovanija. Sbornik naučnych trudov, XIX, s. 5–20.
Kaufmann H., 1976, Rheinhessische Ortsnamen, München.
Koncha S., 2012, Bavarian Geographer nn Slavic Tribes from Ukraine, Ukrainian Studies. Bulletin Taras Shevchenko National Univercity of Kyiv, 16, s. 15–21.
Lehr-Spławiński Т., 1958, Nazwy ludów i plemion słowiańskich, [w:] Słownik starożytności słowiańskich (Zeszyt dyskusyjny), Wrocław, s. 75–77.
— 1961, Najstarsze nazwy plemion polskich w źródłach obcych, Język Polski 41, s. 263–268.
Lübke Ch., 1986, Vethenici und Wettiner, Beiträge zur Namenforschung. Neue Folge 21, s. 401–428.
Łowmiański H., 1958, O identyfikacji nazw Geografa bawarskiego, Studia Źródłoznawcze, t. III, s. 1–22.
Łuczyński M., 2015, Prapolski etnonim Glopeani (głos w dyskusji), Slavia Occidentalis 71/2, Linguistica, s. 121–124.
Miklosich F., 1874, Die slavischen Ortsnamen aus Appelativen, Wien.
Nalepa J., 2003, O nowszym ujęciu problematyki plemion słowiańskich u Geografa Bawarskiego. Uwagi krytyczne, Slavia Occidentalis 60, s. 9–63.
Neumann G., 2008, Namenstudien zum Altgermanischen, Berlin–New York.
Pohl H.-D., 2011, Ortsnamen slawischer bzw. slowenischer Herkunft in Kärnten und Osttirol, Namenkundliche Informationen 99/100, s. 299–321.
Popowska-Taborska H., 1993, Wczesne dzieje Słowian w świetle ich leksyki, Warszawa.
Rampoldi G. B., 1833, Corografia dell’ Italia, vol. 2, Milano.
Raumer G. von (red.), 1836, Regesta historiae brandenburgensis, Berlin.
Reitzenstein von W.-A.F., 2013, Lexikon bayerischer Ortsnamen, München.
Rospond S., 1957a, Dawność mazurzenia w świetle grafiki staropolskiej, Wrocław.
— 1957b, Polsko-niemieckie substytucje graficzne i fonetyczne w najdawniejszych dyplomach i tekstach śląskich, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego, Ser. A, Językoznawstwo, nr 5, s. 3–37.
— 1959, Dzieje polszczyzny śląskiej, Katowice.
— 1963, Z badań nad stosunkami językowymi polsko-czeskimi do XVI w., Rozprawy Komisji Językowej WTN, IV, s. 103–215.
—1966a, Fraganeo = Prag-jane, Acta Universitatis Carolinae, Slavica Pragensia. Philologica, t. 8, s. 177–186.
—1966b, Struktura pierwotnych etnonimów słowiańskich. Cz. I, Rocznik Slawistyczny 26, cz. 1, s. 21–32.
— 1968a, Badania milenijne językoznawcy, Biuletyn PTJ 26, s. 9–31.
—1968b, Struktura pierwotnych etnonimów słowiańskich. Cz. II. Formacje po rozpadzie dialektalnym (IX w. i n.), Rocznik Slawistyczny 29, cz. 1, s. 9–28.
— 1970, Polszczyzna śląska, Wrocław.
— 1971, Obodryci czy Obodrzycy?, Język Polski 51, s. 139–144.
— 1977, Pochodzenie nazwy Rusь, Rocznik Slawistyczny 38, s. 35–60.
—1985, Wiercanie „Geografa Bawarskiego” a Polanie = Wielkopolanie, Slavia Occidentalis 41, s. 53–56.
Rudnicki M., 1958, Geograf Bawarski w oświetleniu językoznawczym, Z polskich studiów slawistycznych, s. 187–197.
— 1959a, Nazwy Słowian połabskich i łużyckich u Geografa Bawarskiego z IX wieku, [w:] Opuscula Casimiro Tymieniecki septuagenario dedicata, red. Antoni Horst, Poznań, s. 249–253.
— 1959b, Prasłowiańszczyzna Lechia — Polska, Poznań.
Rzetelska-Feleszko E. et al. (red.), 2003, Słowiańska onomastyka: encyklopedia, t. 2,Warszawa.
Šafařík P.J., 1836, Slowanské Starožitnosti: Oddjl Děgepisný, Praha
Schlimpert G., Barthel R., 1984, Die Ortsnamen des Barnim, Weimar.
Schuster-Šewc H., 2004, Noch einmal zu den bei Thietmar von Merseburg genannten altsorbischen „Vethenici”, Neues Archiv für Sächsische Geschichte 74, s. 363–370.
Trubačov O.N., 2003, Ètnogenez i kulьtura drevnejšich slavjan. Lingvističeskije issledovanija, Moskva.
— 2004, Trudy po ètimologii. Slovo — Istorija — Kulьtura, t. 1, Moskva.
— 2005, Trudy po ètimologii. Slovo — Istorija — Kulьtura, t. 2, Moskva.
Verbič C.O., 2012, Etimologični studiï z podilьskoï mikrotoponimiï, Studiï z onomastiki ta etimologiiï, 2011–2012, s. 51–60.
Vojtovič L., 2008, „Bavarьskij Geograf”: problemi lokalizacї slov’jansьkich plemen, Problemi Slov’jano - znavstva, Vip. 57, s. 42–62.
Wenzel W.T., 1818, Geschichte der Stadt Prag, I band, Prag.
Witczak K.T., 1992a, Z problematyki Słowiańszczyzny plemiennej, cz. 1: Geografa Bawarskiego Fresiti, nazwa i lokalizacja, Slavia Orientalis 41, nr 1, s. 103–113.
—1992b, Z problematyki Słowiańszczyzny plemiennej, cz. 2: Lędzanie i Wierzbianie (Βερβίανοι) — dwa plemiona prapolskie na wschodnim pograniczu, Slavia Occidentalis 48–49, 1991–1992, s. 249–260.
— 1993, Dwa studia nad „Geografem Bawarskim”, Roczniki Historyczne 59, s. 5–17.
— 2003, O dwóch plemionach prapolskich, zasiedlających Ziemię Przemyską i Chełmską — Lędzanach i Wierzbianach, Acta Archaeologica Carpathica 38, s. 157–172.
— 2009, Z problematyki Słowiańszczyzny plemiennej, część 6: „Goplanie” i Bierdzanie, czyli rzecz o prapolskim zasiedleniu Kujaw, Slavia Occidentalis 57, s. 149–165.
— 2012, Z problematyki Słowiańszczyzny plemiennej, cz. 5: Wierzyczanie (Uerizane), plemię wschodnio - pomorskie znad rzeki Wierzycy, Pomorania Antiqua XXIV, s. 1–18.
— 2013, Poselstwo ruskie w państwie niemieckim w roku 839. Kulisy śledztwa w świetle danych Geografa Bawarskiego, Slavia Orientalis LXII, nr 1, s. 25–43.
Witkowski T., 1965, Die Ortsnamen des Kreises Stralsund, Berlin.
Zakrzewski S., 1917, Opis grodów i terytoriów z północnej strony Dunaju czyli t. zw. Geograf Bawarski. Lwów.
Zierhoffer K., Z., 2007, Polska a Europa w świetle nazw geograficznych, Poznań.