Słowa kluczowe
historia regionalna
dialektologia
Jak cytować
Abstrakt
The characteristics of the surnames of Piotrków Trybunalski's inhabitants Keywords: anthroponymy, the region history, dialectology. Słowa kluczowe: antroponimia, historia regionu, dialektologia. The characteristics of Piotrków inhabitants' surnames from the chronological period of the 16th-20th cen-turies was made on the historical-social background of the town, using chrony as an interpretative method. The analysis of the anthroponyms let me identify some typical naming features of the region. The most im-portant of these are: numerous surnames deriving from the names of jobs, distinctive structural onimical forms in particular phases of the development of Piotrków inhabitants' anthroponymy, relatively late mod-elling of suffix -ski and -k-, the influence of phonetics, dialectal lexis and probably dialectal word-formation on shaping Piotrków inhabitants' onyms as well the genetic diversity of the 19th and early 20th-century anthroponymy based on Polish and foreign language morphological systems.
Bibliografia
Borek H., Szumska U., 1916, Nazwiska mieszkańców Bytomia od końca XVI wieku do roku 1140, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Wrocław.
Bubak J., 1910-1911, Nazwiska ludności dawnego starostwa nowotarskiego, cz. I-II, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków.
— 1986, Proces kształtowania się polskiego nazwiska mieszczańskiego i chłopskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Gala S., 1919, Słowotwórstwo nazwisk i przezwisk ludności byłego powiatu piotrkowskiego, Studia Językoznawcze. Streszczenia prac doktorskich 4, s. 43-81.
— 1986, Rola antroponimicznego przyrostka -ski w kulturze nazewniczej, Rozprawy Komisji Językowej ŁTN 32, s. 85-91.
— 1981, Słownik nazwisk i przezwisk ludności ziemi piotrkowskiej, Wydawnictwo Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Piotrkowie Trybunalskim, Piotrków Trybunalski-Łódź.
— 1994, Małopolsko-śląsko-wielkopolskie pogranicze językowe, cz. I-II, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
— 1996, Gwary sieradzkie w świetle najnowszych badań atlasowych, Poznańskie Spotkania Językoznawcze = Poznań Linguistics Meetings 1, s. 27-41.
— 2011, Chronia w słowotwórstwie gwarowym, Rozprawy Komisji Językowej ŁTN 56, s. 57-64.
Gala S., Gala-Milczarek B., 2014, Rzeczownikowe derywaty sufiksalne w gwarach północnomałopolskich i małopolsko-mazowiecko-wielkopolskiego pogranicza, Wydawnictwo Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, Łódź.
Gala S., Piotrowicz, E., 2001, Nazwiska historyczne piotrkowian, Wydawnictwo Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, Łódź.
Gala-Milczarek B., 2009, Budowa słowotwórcza rzeczowników w gwarach piotrkowskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Jaracz M., 2001, Nazwiska mieszkańców Kalisza od XVI do XVIII wieku, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
Jaros I., 2009, Nazwy środków czynności w gwarach łęczycko-sieradzkich. Studium słowotwórczo-leksy-kalne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Kaleta Z., 1998, Nazwisko w kulturze polskiej, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa.
Kamińska M., 1958, Nazwiska i przezwiska ludności wieśniaczej w Łowickiem, Onomastica 4, s. 79-120.
— 1965, O języku Księgi cechowej miasta Łasku (1640-1836), Rozprawy Komisji Językowej ŁTN 10, s. 28-35.
— 1971, Z dziejów kształtowania się nazwisk chłopskich w Wieluńskiem, Rozprawy Komisji Językowej ŁTN 17, s. 65-91.
— 1972, Dzieje nazwisk chłopskich i mieszczańskich regionu Bełchatowa, Rozprawy Komisji Językowej ŁTN 18, s. 39-58.
Kopertowska D., 1980, Kieleckie antroponimy XVI i XVII wieku, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Jana Kochanowskiego, Kielce.
Lech D., 2004, Nazwy osobowe dziewiętnastowiecznych mieszkańców Opola (ze słownikiem etymologicznym nazwisk), Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Mączyński J., 1970, Nazwiska łodzian (XV-XIX wiek), Wydawnictwo Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, Łódź.
Mirosławska W., 1997, Nazwy osobowe mieszkańców Lutomierska (XVII-XVIII w.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Nitsch K., 1957, Dialekty języka polskiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Kraków.
Raszewska-Klimas A., 2015, Nazwiska jako świadectwo zróżnicowania etnicznego mieszkańców Piotrkowa Trybunalskiego, Rozprawy Komisji Językowej ŁTN 61, s. 185-197.
— 2015a, Wariantywność dziewiętnastowiecznych nazwisk piotrkowian, Onomastica 59, s. 175-185.
— 2017, Elementy gwarowe w historycznych nazwiskach mieszkańców ziemi piotrkowskiej, Rozprawy Komisji Językowej ŁTN 63, w druku.
Raszewska-Klimas A., Piotrowicz E., Pacan-Bonarek L., 2016-2017, Słownik nazwisk mieszkańców Piotrkowa Trybunalskiego i okolic XIX-XX wieku, t. 1-4, Wydawnictwo Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, Łódź.
Rospond S., 1967-1973, Słownik nazwisk śląskich, t. 1-2, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław--Warszawa-Kraków.
Różycka I., 2003, Kształtowanie się mieszczańskich i chłopskich nazw osobowych na terenie parafii Rzgów i Dłutów w XVII i XVIII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Rymut K., 1999-2001, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. 1-2, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków.
— 1992-1994, Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych, t. 1-10, Instytut Języka Polskiego, Drukarnia Kurii Prowincjalnej XX. Pijarów, Kraków.
Sieradzki A., 2013, Poznańskie derywaty nazwiskowe XVI-XVIII wieku, Wydawnictwo Rys, Poznań.
Stieber Z., 1933, Izoglosy gwarowe na obszarze dawnych województw łęczyckiego i sieradzkiego, Monografie Polskich Cech Gwarowych, PAU, 7, Kraków.
Surma G., 1991, Nazwy osobowe w Opoczyńskiem, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Tomecka-Mirek A., 2000, XVII- i XVIII-wieczne nazwiska derywowane w Nowej Brzeźnicy, Rozprawy Komisji Językowej ŁTN 45, s. 87-128.