O rozwoju semantycznym socjolektalnej amby

Abstrakt

Artykuł dotyka sprawy obecności słowa amba w polszczyźnie. Okazuje się bowiem, że we współczesnym języku polskim rzeczownik ten funkcjonuje w licznych nowych znaczeniach. Odnosząc się do współczesnych tendencji komunikacyjnych, autor dowodzi, że mające socjolektalną historię słowo amba stało się bardzo popularne w komunikacji różnych grup społecznych i narodowych. Leksem amba znany był w XIX w., ale w ostatnich latach stał się szczególnie modny. Autor zaprezentował dwie drogi rozwoju semantycznego słowa amba – „rosyjską” – związaną ze znajdowaniem się części polskich ziem (w tym Mazowsza) w zaborze rosyjskim (amba jest słowem zapożyczonym z rosyjskich gwar przestępczych, a pośrednikiem jest polski żargon więzienny [grypsera]) i „niemiecką” – związaną z kontaktem językowym polsko-niemieckim w będącej pod zaborem pruskim Wielkopolsce (znaczenia słowa amba są wynikiem z neosemantyzacji germanizmów). Dzisiejsza semantyka słowa jest uzależniona od źródła pożyczki, wszak leksem był obecny i w ruszczyźnie, i języku niemieckim.