Słowa kluczowe
słowotwórstwo języka arabskiego
derywacja kompozycyjna
złożenia
zestawienia
Jak cytować
Abstrakt
W artykule porównano wpływ internacjonalizacji na systemy słowotwórcze języka polskiego, relatywnie otwartego na wpływy obce oraz zdecydowanie bardziej zachowawczego w tym względzie standardowego języka arabskiego, na przykładzie złożeń z obcymi członami liczebnikowymi. Wykazuje się w nim, że w polszczyźnie ekwiwalentami tego rodzaju złożeń są głównie złożenia z obu członami rodzimymi, natomiast w języku arabskim – zestawienia, w skład których wchodzą rdzennie arabskie liczebniki oraz rzeczowniki (te drugie są niekiedy zapożyczeniami). Struktury hybrydalne, łączące człony rodzime i obce są w języku polskim rzadko spotykane, częściej można je zaobserwować w języku arabskim.
Bibliografia
Ali, A.S.M. (2006). Compounds. W: K. Versteegh (red.), Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics (t. 1, s. 451–455). Leiden–Boston: Koninklijke Brill.
Ali, A.S.M. (2010). A Linguistic Study of the Development of Scientific Vocabulary in Standard Arabic. London–New York: Routledge.
Bąk, M. (1984). Powstanie i rozwój polskiej terminologii nauk ścisłych. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo PAN.
Burkacka, I. (2010). Klasyfikacja słowotwórcza nowszych zapożyczeń. Linguistica Copernicana, 2, 229–240.
Cantarino, V. (1975). Syntax of Modern Arabic Prose. The Expanded Sentence (t. 2). Bloomington–London: Indiana University Press.
Danecki, J. (2001). Gramatyka języka arabskiego (t. 2). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG.
Dunaj, B. (2001). Tendencje rozwojowe najnowszej leksyki polskiej. W: K. Michalewski (red.), Współczesna leksyka (cz. 1, s. 76–84). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Gajda, S. (2001). Styl naukowy. W: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Grzegorczykowa, R., Puzynina, J. (1999). Słowotwórstwo. Rzeczownik. W: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia (t. 2, s. 389–468). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ḥiǧāzī, M.F. (1993). Al-ʾUsas al-luġawiyya li-ʿilm al-muṣṭalaḥ. Kair: Dār ġarīb li-ṭ-ṭibāʿa wa-n-našr wa-ttawzīʿ.
Holes, C. (2004). Modern Arabic. Structures, Functions, and Varieties. Washington: Georgetown University Press.
Jadacka, H. (2001). System słowotwórczy polszczyzny (1945–2000). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kallas, K. (1999). Słowotwórstwo. Przymiotnik. W: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia (t. 2, s. 469–523). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kaproń-Charzyńska, I. (2004). Prefiksy, sufiksy, prefiksoidy, sufiksoidy czy człony związane. Język Polski, 1, 16–28.
Klemensiewiczówna, I. (1951). Wyrazy złożone w nowszej polszczyźnie kulturalnej. Próba systematyki. Kraków: Wydawnictwo Studium Słowiańskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Koriakowcewa, E. (red.). (2009). Przejawy internacjonalizacji w językach słowiańskich. Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
Król, I. (2013). Słowotwórstwo rzeczowników arabskich i polskich w ujęciu kontrastywnym. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Król, I. (2020). Miejsce internacjonalizacji w systemie słowotwórczym języka polskiego i języka arabskiego na przykładzie międzynarodowych formacji imiennych z prefiksem anty-. Polonica, 40, 21–35.
Krzeszowski, T.P. (1990). Contrasting Languages: the Scope of Contrastive Linguistics. Berlin: Walter de Gruyter.
Łacina, J. (1989). Współczesna specjalistyczna terminologia arabska i procesy słowotwórcze na przykładzie słownictwa z dziedziny chemii, fizyki i techniki. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Mieczkowska, H. (2005). Derywacja kompozycyjna w języku słowackim i polskim. W: H. Mieczkowska, B. Suchoń-Chmiel (red.), Język i literatura słowacka w perspektywie słowiańskiej: studia słowacko-polskie ofiarowane prof. Marii Honowskiej ( s. 49–57). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Nagórko, A. (2007). Zarys gramatyki polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rospond, S. (1979). Gramatyka historyczna języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Saloni, Z. (1993). Termin. W: K. Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Satkiewicz, H. (1969). Produktywne typy słowotwórcze współczesnego języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwa UW.
Smółkowa, T., Tekiel, D. (1977). Nowe słownictwo polskie. Przymiotniki i przysłówki. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Szczepańska, E. (2004). Internacjonalizacja a anglicyzmy w języku czeskim i polskim. Bohemistyka, 2, 96–104.
Versteegh, K. (1997). The Arabic Language. New York: Columbia University Press.
Waszakowa, K. (2005). Przejawy internacjonalizacji w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny. Warszawa: Wydawnictwa UW.
Waszakowa, K. (2009). Internacjonalizacja polskiej leksyki – stan obecny, prognozy na najbliższą przyszłość. W: E. Koriakowcewa (red.), Przejawy internacjonalizacji w językach słowiańskich ( s. 11–28). Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
Waszakowa, K. (2017). Kognitywno-komunikacyjne aspekty słowotwórstwa. Wybrane zagadnienia opisu derywacji w języku polskim. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Waszakowa, K. (2019). Internacjonalizacja w słowotwórstwie polszczyzny przełomu XX i XXI wieku jako przykład jednostronnych kontaktów językowych. Bulletin de la Société Polonaise de Linguistique, 75, 179–192.
Zarębski, R. (2012). Rzeczownikowe prefiksy polskiego pochodzenia w historii języka polskiego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Słowniki
Abramowiczówna, Z. (1958). Słownik grecko-polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Al-Maʿānī – internetowy słownik arabsko-angielski i angielsko-arabski. Pobrane z https://www.almaany.com/ (dostęp: 01.02.2023).
JPWSJPD – Dunaj, B. (red.). (2007). Język polski. Współczesny słownik języka polskiego (t. 1–2). Warszawa: Wydawnictwo Wilga.
Plezia, M. (1998). Słownik łacińsko-polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
PSWPZ – Zgółkowa, H. (red.). (1994–2005). Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny (t. 1–50). Poznań: Wydawnictwo Kurpisz.
SJPSz – Szymczak, M. (red.). (1983). Słownik języka polskiego (t. 1–3). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
ʿUmar, A.M. (red.). (2008). Muʿǧam al-luġa al-ʿarabiyya al-muʿāṣira [Słownik współczesnego języka arabskiego] (t. 1–4). Kair: ʿĀlam al-kutub.
USJPD – Dubisz, S. (red.). (2003). Uniwersalny słownik języka polskiego (t. 1–4). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wehr, H. (1976). A Dictionary of Modern Written Arabic. J.M. Covan (red.). Wiesbaden: Otto Harrasowitz.
WSJPD – Dubisz, S. (red.). (2018). Wielki słownik języka polskiego (t. 1–5). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2023 Iwona Król