Słowa kluczowe
polionimia
ojkonimy
potamonimy
speleonimy
Jak cytować
Abstrakt
The article is an analysis of the phenomenon of polyonymy in geographical names, which is defined as
any instability of onyms involving phonetic, morphological and lexical changes. The manifestations of
polyonymy are examined in different types of toponyms, particularly new names (for objects) which were
derived from other lexical foundations. Selected, representative examples illustrate the scope of these
changes, mainly in the diachronic area, in the names of rivers, villages and caves. Non-linguistic causes of
polyonymy are indicated, which are mostly but not exclusively, consequences of the activities of external
users – allochthons, including people who marshal the onymic space: cartographers, codifiers.
Bibliografia
Babik Z., 2001, Najstarsza warstwa nazewnicza na ziemiach polskich (w granicach wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny), Kraków.
Bańkowski A., 1982, Zmiany morfemiczne w toponimii polskiej, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Bijak U., Rutkowski M., 2012, Problemy ze standaryzacją nazw polskich jaskiń, Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, Vol. 23, s. 29–35.
Chojnacki J., 2002, Nazwy terenowe na pograniczu wielkopolsko-kujawskim, Poznań.
Derrida J., 1999, O gramatologii, Warszawa.
Duma J., 1999, Nazwy rzek lewobrzeżnego Mazowsza (z całym dorzeczem Pilicy), Warszawa.
ENW– Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa–Kraków 1998.
ESHP – Elektroniczny słownik hydronimów Polski, http://eshp.ijp-pan.krakow.pl .
Gradziński M., 2012, Nazewnictwo jaskiniowe – spojrzenie przyrodnika, Prądnik. Prace i materiały Muzeum im. prof. Władysława Szafera, nr 22, Ojców, s. 115–12.
HE XIX – Biolik M., Gewässernamen im Flußgebiet der Narew von der Quelle bis zur Einmündung der Biebrza. Teil I: Die fließenden Gewässer (Nazwy wodne dorzecza Narwi od źródeł do ujścia Biebrzy, cz. 1: Nazwy wód płynących), Stuttgart 2005.
HPol – Nazewnictwo geograficzne Polski. I: Hydronimy. cz. 1: Wody płynące, źródła, wodospady; cz. 2, Wody stojące, Warszawa 2006.
JOPN – Gradziński M., Górny A., Szelerewicz M., Jaskinie Ojcowskiego Parku Narodowego, 3: Dolina Sąspowska, Wąwóz Jamki; Gradziński M., Michalska B., Wawryka M., Bisek K., Jaskinie Ojcowskiego Parku Narodowego, 5: Chełmowa Góra; Ojców, 1995, 1996.
Kowalski K., 1951, Jaskinie Polski, t. 1, Kraków.
Krško J., 2003, Hydronymia povodia Turca, Banská Bystrica.
Krško J., 2014, Úvod do toponomastiky, Banská Bystrica.
MpPerKr – Mappa szczegulna woiewodztwa krakowskiego i Xięstwa Siewierskiego zrządzona... przez K. de Perthées, 1787.
Mp-25 – Mapy w skali 1 : 25 000 w układzie powiatów (tzw. obrębówki); pow. Chrzanów i Olkusz, 1961.
MpKwat – Topograficzna karta Królestwa Polskiego (tzw. mapa Kwatermistrzostwa), Warszawa 1839.
Mrózek R., 1990, System mikrotoponimiczny Śląska Cieszyńskiego, Katowice.
Mrózek R., 1998, Nazwy górskie, [w:] Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa–Kraków, s. 259–268.
NGRP – Nazwy geograficzne Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa–Wrocław 1991.
Nitsche P., 1964, Geographische Terminologie des Polnischen, Böhlau.
NMPol – Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, red. K. Rymut, t. 1–, Kraków 1996– (i kartoteka).
Osnoven sistem i terminologija na slovenskata onomastika, red. F. Bezlaj i in., Skopje 1983.
PRNG – Państwowy rejestr nazw geograficznych, http://www.codgik.gov.pl/index.php/darmowe-dane/prng.html .
Rutkiewicz-Hanczewska M., 2012, Wstęp do semantyki onimicznej: nomina propria i nomina appellativa – inkluzja czy ekskluzja?, [w:] Jednotlivé a všeobecné v onomastike. 18. Slovenská onomastická konferencia, Prešov 12–14. septembra 2011, editor M. Ološtiak, Prešov, s. 22–31.
Rutkiewicz-Hanczewska M., 2014, Specyfika nazewnictwa Pojezierza Wałeckiego jako konsekwencja dziejów terenu, Slavia Occidentalis 71/1, s. 145–151.
SEBor – Boryś W., Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.
SESmocz – Smoczyński W., Słownik etymologiczny języka litewskiego, Wilno 2007.
SG – Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, t. 1–15, Warszawa 1880–1902.
SHGWarsz – Słownik historyczno-geograficzny ziemi warszawskiej w średniowieczu, oprac. A. Wolff, K. Pacuski, do druku przyg. M. Piber-Zbieranowska, A. Salina, red. T. Jurek, Warszawa 2013.
Sičaková L., 2011, Propriá v jazykových a mimojazykových súvislostiach (Na materii hydroným z povodia Slanej), Prešov.
Spsł – Słownik prasłowiański, red. F. Sławski, 1–, Wrocław 1974–
Sstp – Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. 1–9, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1953–1987, 10–11, red. W. Twardzik, Kraków 1988–2002 [także: M. Eder, W. Twardzik, Indeksy do słownika staropolskiego: alfabetyczny, a tergo, verba absentia, verba expurgata, Kraków 2007.
SW – Słownik języka polskiego (tzw. warszawski), red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. 1–8, Warszawa 1900–1927.
UN – Urzędowe nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych, red. W. Taszycki; z. 4: pow. chrzanowski i pow. miejski Jaworzno, 1964; z. 11: pow. olkuski, 1964.
Wolnicz-Pawłowska E., 2007, „Nowości” w tysiącletniej historii nazw wodnych, [w:] Nowe nazwy własne – Nowe tendencje badawcze, red. A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch, K. Skowronek, Kraków, s. 457–470.