Keywords
transitivity
passive constructions
quasi-passivizing structures
How to Cite
Abstract
This article is concerned with Polish constructions which transform intransitive argument expressions into grammatical subjects, e.g.: Karol zawsze interesował się Marią ‘Karol has always been interested in Maria’ → Maria zawsze była obiektem zainteresowań Karola ‘Maria has always been the object of Karol’s interest’, Urodziłem się w Warszawie ‘I was born in Warsaw’ → Warszawa jest miejscem mojego urodzenia ‘Warsaw is my birthplace’. In the first part of this paper, the author discusses the distinction between grammatical and semantic transitivity. The second part is devoted to the review of quasi-passivizing structures. It is shown that, in fact, expressions which realize the basic argument positions of the main predicate in a given sentence (the positions of object, counteragent, addressee, tool, place, and time) can be easily transformed into grammatical subjects using the constructions discussed. The more marginal this position is, e.g. because it is typical of a very narrow group of predicates, the more problematic the transformation analyzed becomes. The structures examined are of various natures: grammati cal, lexical, and operational.
References
Bogusławski, A. (1978). Towards an operational grammar. Studia Semiotyczne, 8, 29–90.
Bogusławski, A. (1998). Preliminaria gramatyki operacyjnej, R. Gozdawa-Gołębio wski (tłum.). Polonica, 13, 163–223.
Brajerski, T. (1972). O polskiej stronie biernej. W: J. Zaleski (red.), Symbolae polonicae in honorem Stanislai Jodłowski (s. 31–39). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Brajerski, T. (1995). O języku polskim dawnym i dzisiejszym (s. 373–381). Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Brudzyński, P. (2022). Strona czasownika w językach bałtyckich w XVII wieku na podstawie tekstów Chylińskiego i Glücka. [Niepublikowana rozprawa doktorska].
Dixon, R., Aikhenvald, A. (2000). Introduction. W: R. Dixon, A. Aikhenvald (red.), Changing Valency. (s. 1–29). Cambridge: Cambridge University Press.
Dowty, D. (1991). Thematic proto-roles and argument selection. Language, 67, 547–619.
Fillmore, Ch. (1968). The case for case. W: E. Bach, R. T. Harms (red.), Universals in Linguistic Theory. (s. 1–25). London: Holt, Rinehart and Winston.
Gawełko, M. (2000). O roli strony biernej w polskim systemie językowym. Poradnik Językowy, 8, 50 –59.
Górski, R. (2001). Kilka uwag na temat diatezy biernej w języku polskim i łacińskim w aspekcie porównawczym. Polonica, 21, 141–163.
Grzegorczykowa, R., Laskowski, R., Wróbel, H. (red.). (1998). Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Holvoet, A. (1991). O formie przypadkowej patiensa w języku polskim. Prace Filologiczne, 36, 99–107.
Hopper, P., Thompson, S. (1980). Transitivity in grammar and discourse. Language, 56(2), 251–299.
Kuhnert, M. (1998). Formy i funkcje strony biernej w polszczyźnie z perspektywy glottodydaktycznej. Acta Universuitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 10, 345–351.
Mazur, J. (1986). Funkcje strony biernej w tekście mówionym i pisanym (na przykładzie języka polskiego i rosyjskiego). Polonica, 12, 229–243.
Mel’čuk, I. (2014). Syntactic subject: syntactic relations, once again. W: V. A. Plungjan, O. Fedorova, M. L. Daniel, E. Ljutikova i S. Tatevosov (red.), Jazyk. Konstanty. Peremennye. Pamjati Aleksandra Jevgen’eviča Kibrika (s. 161–216). Sankt Petersburg: Aleteja.
Gołąb, Z. (1967). Próba syntaktycznej klasyfikacji czasowników polskich (na zasadzie konotacji). Biuletyn PTJ, 25, 3–44.
Polański, K. (red.). (2003). Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, wyd. 2. popr. i uzup. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Shibatani, M. (1985). Passives and related constructions: a prototype analysis. Language, 61(4), 821–848.
Shibatani, M. (2006). On the conceptual framework for voice phenomena. Linguistics, 44(2), 217–269.
Say, S. (2021). The antipassive derivation and the lexical meaning of the verb. W: K. Janic, A. Witzlack-Makarevich (red.), Antipassive: Typology, diachrony, and related constructions [Typological Studies in Language 130] (s. 177–212). Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins.
Siewierska, A. (1984). The Passive. A Comparative Linguistic Analysis. London, Sydney, Wolfeboro, New Hampshire: Croom Helm.
Stamirowska, Z. (1955). O wpływie przechodniości i nieprzechodniości czasownika na jego znaczenie indywidualne (na przykładzie czasownika suwać, sunąć). Język Polski, 35(4), 247–267.
Tsunoda, T. (1985). Remarks on transitivity. Journal of Linguistics, 21(2), 385–396.
Szupryczyńska, M. (1973). Kilka uwag o kategorii przechodniości. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne 57. Filologia Polska, 10, 175–188.
Wesołowska, D. (1961). Przechodniość i nieprzechodniość tego samego czasownika w zależności od znaczenia. Język Polski, 41(1), 19–30.
Wunderlich, D. (2006). Argument hierarchy and other factors determining argument realization. W: I. Bornkessel, M. Schlesewsky, B. Comrie i A. D. Friederici (red.), Semantic Role Universals and Argument Linking: Theoretical, Typological, and Psycholinguistic Perspectives (s. 15–52). Berlin, New York: De Gruyter Mouton.
Żelazko, K. (1975). Czasowniki przechodnie o składni wielorakiej w języku polskim. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Copyright (c) 2024 Magdalena Danielewicz