Słowa kluczowe
lista skojarzeniowa
eksperymentalna sieć leksykalna
nazwy kolorów
stałość semantyczna
stabilność konwencji
zmienność faktów pozajęzykowych
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł przedstawia analizę danych leksykalnych pozyskanych od 1000 i 900 osób za pomocą eksperymentu skojarzeniowego w dwóch badaniach, które dzieli 50 lat (Kurcz 1967, Gatkowska 2017). Jako metodę zastosowano analizę porównawczą, której przedmiotem są nazwy kolorów (biały, żółty, czarny, czerwony, niebieski i zielony ) i ich konotacje uzyskane eksperymentalnie. Różnica 50 lat ujawniła stabilność znaczeń (konotacje semantyczne) wynikającą z faktu, że dany kolor stanowi cechę inherentną obiektu (np. biały – śnieg), stabilność konwencji (np. biały – czystość, niewinność) i jednoczesną zmienność faktów pozajęzykowych, np. konotacje bodźca czerwony w badaniu Kurcz motywowane ówczesną sytuacją polityczną Polski, których nie ma w wynikach badania współczesnego, oraz nowe połączenia kolorów (np. czarny – elegancki, zielony – pieniądz). Wspólny jest metonimiczny mechanizm łączenia nazwy koloru z osobą.
Bibliografia
Berlin, B., Kay, P. (1969). Basic Color Terms: Their Universality and Evolution. Berkeley: University of California Press.
Church, K.W., Hanks, P. (1990). Word Association Norms, Mutual Information, and Lexicography, Computational Linguistics, 16(1), s. 22–29.
Clark, H.H. (1970).Word Associations and Linguistic Theory. W: J. Lyons (red.), New Horizon in Linguistics (s. 271–286). Middlesex: Penguin Books Ltd, Harmondsworth.
Deese, J. (1965). The Structure of Associations in Language and Thought. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Gatkowska, I. (2017). Eksperymentalna sieć leksykalna języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Jurek, K. (2011). Znaczenie symboliczne i funkcje koloru w kulturze. Kultura, Media, Teologia, 6, s. 68–80.
Kent, G.H., Rosanoff, A.J. (1910). A study of association in insanity. American Journal of Insanity, 67, s. 37–96, 317–390.
Korzycki, M., Gatkowska, I., Lubaszewski, W. (2017). Can Human Association Norm Evaluate Machine-Made Association Lists. W: B. Sharp, F. Sedes, W. Lubaszewski (red.), Cognitive Approach to Natural Language Processing (s. 21–40). London–Oxford: ISTE/ Elsevier.
Kurcz, I. (1967). Polskie normy skojarzeń swobodnych na 100 słów z listy Kent – Rosanoffa. Studia Psychologiczne, VIII, s. 122–255.
Lubaszewski, W., Gatkowska, I. (2013). Struktura semantyczna języka naturalnego. W: I. Gatkowska, W. Lubaszewski (red.), Interfejs dla osób z dysfunkcją wzroku. Model kognitywny i przykład dobrej praktyki (s. 47–106). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Lyons, J.L. (1968). Introduction to Theorethical Linguistics. Cambridge: Cambridge University Press.
Lyons, J. (red.) (1970). New Horizon in Linguistics. Middlesex: Penguin Books Ltd, Harmondsworth.
Nęcki, Z., Sowa, I., Rosiński, J. (1999). Psychologia reklamy. W: A.S. Barczak, A. Pitrus (red.), Ze świata reklamy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Rapp, R. (2002). The Computation of Word Associations: Comparing Syntagmatic and Paradigmatic Approaches. Proceedings of the 19th International Conference on Computational Linguistics, Taipei, vol. 1 (s. 1–7). Stroudsburg: Association for Computational Linguistics.
Saunders, B., Brakel, J. (2002). The Trajectory of Color. Perspectives on Science, 10 (3), s. 302–355. Pobrane z https://www.muse.jhu.edu/article/43328 (20.03.20).
Sharp, B., Sedes, F., Lubaszewski, W. (red.) (2017). Cognitive Approach to Natural Language Processing. London–Oxford: ISTE/ Elsevier.
Tokarski, R. (2004). Semantyka barw we współczesnej polszczyźnie. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Wierzbicka, A. (1999). Znaczenie nazw kolorów i uniwersalia widzenia. W: A. Wierzbicka, Język – umysł – kultura, wybór prac pod red. J. Bartmińskiego (s. 405–449). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wierzbicka, A. (2011). Uniwersalia ugruntowane empirycznie. Teksty Drugie, 1/2, s. 13–30.
Źródło elektroniczne
https://pieknoumyslu.com/psychologia-koloru-wplyw/ (dostęp: 20.03.20).